Turcja odcina wszelkie więzi z Izraelem – Erdogan wypowiada wojnę gospodarczą
Turcja całkowicie zerwała stosunki handlowe i gospodarcze z Izraelem oraz zamknęła swoją przestrzeń powietrzną dla izraelskich lotów – ogłosił minister spraw zagranicznych Hakan Fidan podczas piątkowego wystąpienia w parlamencie. To najnowszy rozdział w pogarszających się od miesięcy relacjach między krajami, wywołanych przez izraelską kampanię wojskową w Strefie Gazy.
“Turcja całkowicie zerwała stosunki handlowe z Izraelem i zamknęła nasze porty dla izraelskich statków. Nie pozwalamy kontenerowcom przewożącym broń i amunicję do Izraela na wejście do naszych portów, a samolotom na wlot w naszą przestrzeń powietrzną” – oświadczył Fidan podczas nadzwyczajnej sesji parlamentu.
Minister dodał również, że statki pływające pod turecką banderą mają zakaz zawijania do izraelskich portów, a izraelskie jednostki nie mogą wpływać do tureckich przystani. Ograniczenia te stanowią znaczące zaostrzenie wcześniejszych działań Ankary, które rozpoczęły się od wprowadzenia zakazu eksportu 54 kategorii produktów do Izraela w kwietniu 2024 roku, a następnie całkowitego zawieszenia handlu w maju 2024 roku.
Dyplomatyczne źródło tureckie poinformowało agencję Reuters, że ograniczenia lotów dotyczą tylko oficjalnych lotów izraelskich oraz samolotów przewożących broń lub amunicję, a nie rutynowego tranzytu przez przewoźników komercyjnych. Mimo to, decyzja ta znacząco komplikuje regionalną logistykę transportową.
Według doniesień mediów, tureckie władze portowe nieformalnie wymagają od agentów żeglugowych poświadczenia, że statki nie są powiązane z Izraelem i nie przewożą ładunków wojskowych lub niebezpiecznych przeznaczonych dla tego kraju. Nowe restrykcje żeglugowe wzmacniają wcześniejsze zakazy handlowe.
Konflikt, który doprowadził do obecnego kryzysu w stosunkach bilateralnych, rozpoczął się od niespodziewanego ataku Hamasu na Izrael w październiku 2023 roku, co wywołało izraelską operację odwetową przeciwko palestyńskiej enklawie. Od tego czasu Turcja wielokrotnie oskarżała Izrael o ludobójstwo w Gazie, czemu Izrael zdecydowanie zaprzecza.
Prezydent Recep Tayyip Erdogan wielokrotnie nazywał premiera Benjamina Netanjahu “rzeźnikiem Gazy”, a w jednym przypadku zasugerował nawet, że zakres jego zbrodni wojennych przewyższa te popełnione przez nazistowskiego przywódcę Adolfa Hitlera. W 2023 roku Turcja odwołała swojego ambasadora z Izraela, a w 2024 roku całkowicie zerwała stosunki dyplomatyczne.
Mimo oficjalnego zakazu handlu wprowadzonego przez Turcję w maju 2024 roku, dane ONZ pokazują, że w 2024 roku Turcja była piątym największym dostawcą Izraela, z eksportem o wartości 2,86 miliarda dolarów. Według raportu Tureckiego Zgromadzenia Eksporterów i Izraelskiego Centralnego Biura Statystycznego, handel Turcji z Izraelem był przekierowywany przez kraje trzecie, omijając oficjalny zakaz handlowy.
Jedną z głównych tras przekierowania jest Grecja, gdzie turecki eksport wzrósł gwałtownie o 71 procent w maju 2024 roku w porównaniu z tym samym miesiącem 2023 roku, osiągając 375 milionów dolarów. Towary były reeksportowane z greckich portów do Izraela bez konieczności zmiany certyfikatów pochodzenia, zachowując swoją turecką klasyfikację.
Innym kanałem są terytoria palestyńskie. Turecki eksport do Palestyny wzrósł o 423 procent w ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2024 roku. Niektóre izraelskie firmy podobno utworzyły podmioty pod jurysdykcją Autonomii Palestyńskiej, aby ułatwić te transakcje.
Raport kampanii “Stop Fueling Genocide” ujawnił, że w 2024 roku dokonano 10 transportów ropy naftowej z Turcji do Izraela, naruszając ogłoszone przez Ankarę embargo. Transporty, śledzone za pomocą zdjęć satelitarnych i danych żeglugowych, obejmowały azerską ropę naftową transportowaną rurociągiem Baku-Tbilisi-Ceyhan, kluczowym źródłem importu ropy do Izraela.
Najnowsze działania Turcji mogą mieć znaczący wpływ na regionalną stabilność gospodarczą. Przed wprowadzeniem zakazu Turcja była czwartym co do wielkości partnerem handlowym Izraela, odpowiedzialnym za miliardy dolarów eksportu do Izraela. W 2023 roku wartość handlu między oboma krajami wynosiła około 7 miliardów dolarów.
Ostatecznie, eskalacja napięć między Turcją a Izraelem odzwierciedla szersze geopolityczne przesunięcia na Bliskim Wschodzie, z Ankarą coraz bardziej postrzegającą Izrael jako zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego, a nie jako potencjalnego partnera gospodarczego.
Źródła:
https://turkishminute.com/2025/05/23/turkey-was-the-5th-largest-exporte…
https://photonews.com.pk/turkey-israel-trade-suspension-2025/
https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-08-21/turkey-tightens-isra…
https://www.longwarjournal.org/archives/2025/08/turkey-implements-barri…
https://www.aljazeera.com/news/2025/8/29/turkiye-closes-airspace-to-isr…