W 2024 roku obchodzimy 170. rocznicę ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu, który potwierdza, że Maryja została poczęta bez grzechu pierworodnego.

https://polskakatolicka.org/pl/artykuly/swietowanie-niepokalanego-poczecia

Przez wieki Niepokalane Poczęcie Matki Bożej było bronione przez świętych, teologów i świeckich. Potrzeba było jednak stuleci debaty teologicznej, aby osiągnąć konsensus w Kościele. Dopiero w 1854 roku błogosławiony papież Pius IX, po konsultacjach z biskupami całego świata, ogłosił ten dogmat w swojej konstytucji apostolskiej Ineffabilis Deus, potwierdzając w ten sposób jako prawdę objawioną, że Matka Boża została zachowana od grzechu pierworodnego od samego momentu poczęcia.

Wielu broniło tego stanowiska, ponieważ uważali, że chwała Trójcy Przenajświętszej zostałaby nadszarpnięta, gdyby Matka Słowa Wcielonego nie była najdoskonalszym ze wszystkich stworzeń. Byłoby to również sprzeczne z Bożą mądrością i miłosierdziem, gdyby Matka Zbawiciela nie otrzymała najwyższych transcendentnych darów natury i łaski.

Pogodzenie powszechnego odkupienia przez Chrystusa

Chociaż Niepokalane Poczęcie można znaleźć w Objawieniu i jest ono częścią Depozytu Wiary, nie jest ono wyrażone z całą jasnością innych prawd, takich jak Zmartwychwstanie naszego Pana.

Główny sprzeciw wobec dogmatu obracał się wokół faktu, że zgodnie z dogmatem o powszechnym odkupieniu Chrystusa, wszyscy ludzie zostali odkupieni od grzechu pierworodnego przez zasługi naszego Pana Jezusa Chrystusa. Jeśli jednak Matka Boża została poczęta bez grzechu pierworodnego, wydaje się, że nie mogła zostać odkupiona przez zasługi Chrystusa.

Jak można pogodzić te dwa stwierdzenia?

Jak wyjaśnia Pius IX w konstytucji apostolskiej Ineffabilis Deus, Najświętsza Maryja Panna przez te same zasługi swego Boskiego Syna została odkupiona w szczególny, prewencyjny sposób, zachowujący Ją od grzechu pierworodnego.

Jak mówi Papież: „Najświętsza Maryja Panna, Matka Boga (…) Jej dusza, w pierwszej chwili jej stworzenia i w pierwszej chwili wniknięcia duszy w ciało, została, dzięki szczególnej łasce i przywilejowi Boga, ze względu na zasługi Jezusa Chrystusa, Jej Syna i Odkupiciela rodzaju ludzkiego, zachowana była od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego. I w tym sensie wierni zawsze uroczyście obchodzili Święto Poczęcia”.

Chociaż to proste sformułowanie rozwiązało problem, jego odkrycie zajęło kilka stuleci. Nie jest to zaskakujące, ponieważ rozwiązanie delikatnych problemów teologicznych często zajmuje dużo czasu. Tak więc w 1854 roku papież wykorzystał autorytet dany mu przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, aby chronić i nieomylnie interpretować Objawienie i zdefiniował dogmat raz na zawsze.

Pobożność ludowa potwierdziła dogmat

Już w V wieku święty Augustyn twierdził, że „pobożność nakazywała uznanie Maryi za nieposiadającą grzechu”.¹ Ludowa pobożność przyjęła to przekonanie i święto Niepokalanego Poczęcia było obchodzone w katolickim Kościele wschodnim już w VI wieku. Począwszy od XI wieku, teologowie przeprowadzili szczegółowe badania w tej sprawie i zweryfikowali fakt, że pobożność ludowa w tej sprawie wzrosła. Powszechny entuzjazm dla święta wzrósł tak bardzo, że w 1476 roku obchodzono je już w całej Europie.

Składanie przysięgi

W XVI, a zwłaszcza XVII wieku, temat ten stał się tak palący, że „w Hiszpanii niemożliwe stało się podtrzymywanie z ambony przeciwnej opinii [o Niepokalanym Poczęciu], ponieważ ludzie reagowali na takich kaznodziejów szemraniem, krzykiem, a nawet przemocą”.²

Począwszy od 1617 roku, na Uniwersytecie w Granadzie w Hiszpanii zapoczątkowano zwyczaj składania votum sanguinis, czyli ślubowania obrony Niepokalanego Poczęcia aż do przelania krwi. Praktyka ta wkrótce rozprzestrzeniła się na zakony, uniwersytety, bractwa i inne podmioty.

Heretycki teolog Muratori zakwestionował ślub, nazywając go nierozważnym, „nieoświeconym”, a nawet poważnie nieodpowiedzialnym. Rozpoczął debatę na ten temat, argumentując, że nie można ryzykować życia dla doktryny, która nie została jeszcze zdefiniowana. Teza ta została obalona przez wielkiego katolickiego moralistę, świętego Alfonsa Marię Liguoriego, który opowiedział się za ślubem z dwóch powodów: 1) istniał powszechny konsensus wśród wiernych w tej kwestii; 2) powszechne obchody święta Niepokalanego Poczęcia zostały już ustanowione.

W obronie Niepokalanego Poczęcia

Do wielkich obrońców i głosicieli przywileju Niepokalanego Poczęcia należeli m.in: święty Leonard, święty Piotr Kanizjusz, święty Robert Bellarmin i wielu innych.

Pragnienie obrony Niepokalanego Poczęcia było tak wielkie, że niektóre uniwersytety odmawiały przyjmowania studentów, którzy nie przysięgali bronić tego szczególnego przywileju Dziewicy. Nawet władze cywilne wymagały takiej przysięgi, jak w przypadku posłów, którzy ogłosili niepodległość Wenezueli. Przysięgali oni bronić niepodległości, religii katolickiej i tajemnicy Niepokalanego Poczęcia.

Czy debata była uzasadniona?

Niektórzy współcześni katolicy, którzy nie są dobrze poinformowani lub zostali zdeformowani przez dzisiejszy relatywizm religijny, mogą się sprzeciwić: Czy tak uparta obrona tego przywileju Matki Bożej nie była przesadzona? Tacy katolicy nie rozumieją głębi dogmatu i jego implikacji.

Jak wyjaśnił prof. Plinio Corrêa de Oliveira:

„dogmat o Niepokalanym Poczęciu rozpatrywany sam w sobie kolidował z zasadniczo egalitarnym duchem rewolucji, który od 1789 roku despotycznie panował na Zachodzie. Widok prostej istoty tak wyniesionej ponad innych dzięki nieocenionemu przywilejowi przyznanemu jej w pierwszej chwili jej istnienia, rozsierdza dzieci Rewolucji, które głoszą absolutną równość między ludźmi jako zasadę wszelkiego porządku, sprawiedliwości i dobra”.⁵

Jest to jeszcze jeden powód, dla którego Kościół świętuje ten cudowny przywilej Niepokalanego Poczęcia 8 grudnia. To uzasadnienie tego przywileju zostało tak dobrze wyrażone przez francuskiego oratora Bossueta, który powiedział, że Niepokalane Poczęcie reprezentuje „ciało bez kruchości, zmysły bez buntu, życie bez skazy i śmierć bez cierpienia”.⁶

Święto Niepokalanego Poczęcia jest doskonałą okazją, by prosić Najświętszą Dziewicę o wstawiennictwo za naszym krajem. Niech chroni nas przed złem aborcji, związkami osób tej samej płci i tak wielką rozwiązłością, która niszczy rodzinę. Módlmy się za wszystkie rodziny, które starają się być wierne Kościołowi i wychowywać swoje dzieci w miłości i bojaźni Bożej.

Źródło: americaneedsfatima.org

Przypisy:

1)     André Damino, Na escola de Maria, Ed. Paulinas, 1962, s. 39.

2)     “A cura di Stefano de Fiores e Salvatore Meo, Tratado De Natura et Gratia”, Nuovo Dizionario de Teologia, 42, PL 44, 267, Ed. Paolinas, 1986, Mediolan, s. 614.

3)      Tamże, s. 614.

4)     Caracciolo Parra-Perez, Historia de la Primera República de Venezuela, Biblioteca de la Academia Nacional de la Historia, Caracas, 1959, II Vol.

5)     Plinio Corrêa de Oliveira, “Primeiro marco do ressurgimento contra-revolucionário”, Catolicismo, luty 1958.

6)     André Damino, op. cit., s. 36.

Wolna od grzechu pierworodnego. Dziś uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny

https://pch24.pl/wolna-od-grzechu-pierworodnego-dzis-uroczystosc-niepokalanego-poczecia-najswietszej-maryi-panny/

(Peter Paul Rubens, Public domain, via Wikimedia Commons)

8 grudnia obchodzimy uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Wyraża ono odwieczne przekonanie, że Maryja przyszła na świat wolna od grzechu pierworodnego. W sposób oficjalny prawda ta została ogłoszona jako dogmat w 1854 r. przez papieża Piusa IX. Święto Niepokalanego Poczęcia obchodzone jednak było już wcześniej, w całym Kościele od 1708 r.

Prawdę o niepokalanym poczęciu Maryi Kościół uroczyście ogłosił jako dogmat wiary w połowie XIX w. – w epoce narastającego racjonalizmu i scjentyzmu. A jednocześnie na ten czas przypadał rozwój różnych form duchowości, tworzenia nowych zgromadzeń zakonnych i objawień maryjnych. Ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Maryi Panny dokonał uroczyście Pius IX 8 grudnia 1854 r. w bulli „Ineffabilis Deus” (Niewyrażalny Bóg), używając formuły: „Najświętsza Maryja Dziewica od pierwszej chwili swego poczęcia, przez łaskę i szczególny przywilej Boga wszechmogącego, na mocy przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego, została zachowana nienaruszona od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego”.

Czym jest niepokalane poczęcie?

Według wiary katolickiej każdy człowiek przychodzący na świat jest naznaczony grzechem pierworodnym. Grzech ten jest „przenoszony” wraz z przekazywaniem natury ludzkiej, która u Prarodziców, ze względu na ich nieufność i nieposłuszeństwo Bogu – o czym mówią pierwsze rozdziały Biblii – została pozbawiona pierwotnej świętości i sprawiedliwości. Grzech pierworodny – jak wyjaśnia Katechizm Kościoła Katolickiego (nr 404) – nie jest popełniany, lecz zaciągany, nie jest aktem, ale stanem, w jakim poczyna się człowiek. Z grzechu pierworodnego uwalnia człowieka dopiero chrzest święty.

Maryja natomiast od tego dziedzictwa grzechu została zachowana, dlatego też Pismo Święte nazywa Ją „Pełna łaski” (Łk 1,28). Kościół naucza, że wypadało, aby Ta, która miała stać się „Matką swojego Stworzyciela” i Zbawiciela świata, była w sposób szczególny przygotowana przez Boga. „Niepokalanie poczęta” oznacza nie tylko, że Maryja była wolna od grzechu pierworodnego, ale też wyraża Jej szczególną bliskość z Bogiem, całkowite zawierzenie Bogu, wewnętrzną harmonię i pełnię człowieczeństwa.

Objawienia potwierdzają prawdziwość dogmatu

Zanim dogmat o niepokalanym poczęciu został ogłoszony przez papieża, prawdę tę przypomniała sama Maryja w słynnych objawieniach z 1830 r. św. Katarzynie Labouré, na rue du Bac w Paryżu. Matka Boża nakazuje wówczas wybicie specjalnego medalika z napisem: „O Maryjo bez grzechu poczęta, módl się za nami, którzy się do Ciebie uciekamy”.

A już po proklamacji dogmatu w 1854 r., w 4 lata później został on potwierdzony przez samą Maryję w trakcie objawień we francuskim Lourdes, miejscowej pasterce Bernadecie Soubirous. Na jednym z jej spotkań z Białą Panią w grocie Massabielskiej nad brzegoem rzeki Gav, Maryja oświadczyła wprost: „Jestem Niepokalanym Poczęciem”.

Tę samą prawdę Matka Boża potwierdziła 19 lat później w warmińskim Gietrzwałdzie. 1 lipca 1877 r. jedna z widzących, Justyna Szafryńska zapytała: „Kto Ty jesteś?” i usłyszała w gwarze warmińskiej (bliskiej językowi polskiemu) odpowiedź: „Jestem Najświętsza Panna Maryja Niepokalanie Poczęta”.

Tradycja Kościoła

Wiara w niepokalane poczęcie Najświętszej Maryi Panny ma wielowiekową tradycję. Teologiczny spór na ten temat toczył się już od pierwszych wieków. Za uznaniem niezwykłego przywileju Maryi opowiadali się już św. Justyn (100-167), św. Ireneusz (ok. 140-200), a zwłaszcza św. Augustyn (354-430), natomiast przeciwny mu był w późniejszym czasie m.in. św. Tomasz z Akwinu (1224-1274). W XV stuleciu istniały już pierwsze orzeczenia Kościoła na ten temat, choć nie miały one jeszcze rangi dogmatu.

W 1617 r. papież Paweł IV zakazał wygłaszania publicznie opinii sprzecznych z wiarą w Niepokalane Poczęcie. W 1661 r. na prośbę króla Hiszpanii Filipa IV papież Aleksander VII wydał bullę, w której streszcza dzieje kultu Niepokalanego Poczęcia używając tam słów, które później Pius IX powtórzył w swojej formule dogmatycznej. Papież Klemens XI ustanowił w 1708 r. dzień 8 grudnia świętem obowiązującym w całym Kościele katolickim. Wreszcie 8 grudnia 1854 r. Pius IX ogłosił dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny.

Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Maryi obowiązuje od 1854 r. w Kościele zachodnim, natomiast wiara ta w Kościołach wschodnich jest podobna, choć nie została nigdy zdogmatyzowana.

Źródło: KAI