Łukasiewicz i Sieć jego imienia

Posted on 13 lipca, 2025 by jw

Łukasiewicz i Sieć jego imienia

Ignacy Łukasiewicz, w XIX wieku pionier prze­mysłu naftowego, konspirator i działacz nie­podległościowy, swą działalnością tworzył pomosty między nauką a gospodarką i społe­czeństwem. Jego badania nad destylacją ropy naftowej znalazły zastosowanie praktyczne. Oświetlał ulice i domy, zakładał kopalnie ropy naftowej (pierwsza na świecie w Bóbrce) i rafinerie. Fundował budowę kościołów, szkół, szpitali, dróg i mostów. Walcząc z biedą w ówczesnej Galicji, tworzył kasy zapomogowe i fundusze emerytalne. Był spo­łecznikiem i działał dla dobra wspólnego.

Kilka lat temu w Polsce powstała sieć instytutów badawczych nazwana Siecią Badawczą Łukasiewicz, w której funkcjonują 22 in­stytuty, i jest to jedna z największych sieci badawczych w Europie. Sieć nie jest jednak korporacją instytutów, które osiągnęły nadwyżki ze swojej dotychczasowej działalności, aby je skuteczniej pomnażać poprzez wdrażanie wiedzy do gospodarki, dla dobra społeczeństwa, tak jak to czynił Łukasiewicz. Sieć jest dotowana z kieszeni podatnika. Niestety, jak dotąd, społeczeństwo raczej nie odczuło pozytywnych efektów dzia­łalności Sieci. Czyli inaczej niż w przypadku działania patrona Sieci – Ignacego Łukasiewicza.

Raporty o Sieci budzą zaniepokojenie, bo wska­zują na nikłe efekty i brak długofalowej strategii działań Sieci, więc nie ma podstaw do nadziei, aby społeczeństwo w określonym czasie odczuło jakiś pożytek z jej działalności. Ignacy Łukasiewicz, można rzec, pompował środki finansowe w społeczeństwo, a Sieć Łukasiewicza raczej wypompowuje środki finansowe ze społeczeństwa. Tak zresztą funkcjonują od dawna nasze instytuty badawcze i nawiązania do działań Ignacego Łu­kasiewicza nie widać, także w Sieci Łukasiewicza.

Eksperci Sieci Badawczej Łukasiewicz trafnie zauważają: „W Polsce słyszymy tylko nawoływanie różnych biurokracji o dodat­kowe pieniądze budżetowe, bez głębszej refleksji, jak te wydatki są realizowane. A przecież nie są wydawane dobrze, jeśli nie widać ich efektów. Między 2015 a 2023 rokiem zwiększyliśmy wydatki na badania dwukrotnie, a poziom innowacyjności gospodarki się nie zmienił”.

Tekst opublikowany w tygodniku Gazeta Polska 2 lipca 2025 r.