| Rodowód mowy ojczystej Ślązaków | |
| Wpisał: prof. Franciszek Marek | |
| 20.05.2013. | |
|
Rodowód mowy ojczystej Ślązaków
Jacek Bezeg (2013-05-20) http://www.ospn.opole.pl/?p=art&id=701
14 maja w auli opolskiego uniwersytetu odbyło się kolejne spotkanie w ramach wspólnych działań Wszechnicy Uniwersyteckiej Solidarności i Opolskiego Stowarzyszenia Pamięci Narodowej. Tym razem naszym gościem był profesor doktor habilitowany Franciszek Marek, swego czasu pierwszy rektor nowo utworzonego uniwersytetu. Temat wykładu: „Rodowód mowy ojczystej Ślązaków” wybraliśmy w reakcji na próby wykorzystania śląskiej gwary do utworzenia czegoś tak sztucznego jak narodowość śląska. Z historii nie tak dawnej wiemy jakie są ostateczne cele takich działań. W latach 1939-1945 próbowano utworzyć w okupowanej Polsce nie tylko narodowość śląską, ale także góralską i kaszubską. Dezintegracja narodu polskiego miała ułatwić jego podporządkowanie okupantowi. Obecna sytuacja nie jest tak trudna jak ówczesna, ale lepiej chyba „dmuchać na zimne”. W ekspertyzie oceniającej działania RAŚ, wykonanej na zlecenie Sejmu RP Profesor był bardzo konkretny pisząc między innymi: „Proponowane zmiany ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym łamią zasady określone w Europejskiej Karcie Języków regionalnych lub Mniejszościowych, ale są całkowicie zgodne z memorandum Heinricha Himmlera z dnia 25 maja 1940” Zakończył słowami: „W praworządnym państwie z wnioskodawcami i autorami proponowanych zmian ustawowych rozmawiałby w imieniu rządu tylko prokurator”. (Pełny tekst ekspertyzy jest załącznikiem do niniejszej relacji). Profesor Marek pokazał jak na przestrzeni wieków kształtowała się rola Śląska w tworzeniu państwa polskiego, polskiej kultury, a w szczególności języka. Okazuje się, że chociaż w poszczególnych miejscowościach, a nawet wioskach, gwara śląska jest różna, to zawsze była ona nazywana nie inaczej jak tylko językiem polskim. Określali ją tym mianem nie tylko mieszkańcy tego regionu, ale i obcy. Poważni jej badacze znajdują silne związki z językiem polskim i czeskim. Szczególnie ciekawe były informacje o znaczących dla kultury i polityki polskiej wpływach uczonych i myślicieli, Polaków pochodzących ze Śląska. Także to, że pierwsza próba utworzenia w Polsce Uniwersytetu miała miejsce na Dolnym Śląsku, w Legnicy. Uczelnia działała, lecz nie uzyskała pełnego statusu z powodu braku zgody papieża. Po wykładzie toczyła się przez dłuższy czas ciekawa dyskusja, która raczej została przerwana niż zakończona. Do pobrania: FranMAREK.pdf (385,82 kB) |